Tip 4 Innovatie stimuleren

Innovativiteit

Innovativiteit is belangrijk voor een bedrijf om de concurrentie voor te blijven.

Er zijn zelfs organisaties die zich door de aard van hun werkzaamheden altijd bezighouden met innovatie omdat ze op de toekomst en op nieuwe ontwikkelingen gericht moeten zijn. Denk hierbij aan wetenschappelijke instituten, denktanks en onderzoeksbureaus van politieke of sociale organisaties. Voor hen is innovatie van groot belang om levensvatbaar te blijven.

Het beschikken over innovatieve mensen in een organisatie is niet voldoende om ervoor te zorgen dat innovatieve ideeën ook daadwerkelijk gerealiseerd worden. Daarbij is een stimulerende organisatie nodig die aan een aantal voorwaarden voldoet. Niets is zo erg voor creatieve en innovatieve geesten als een stroperige organisatie die het liever bij het oude wil houden. Voor het stimuleren van innovativiteit moet een organisatie:

  • snel kunnen beslissen;
  • korte lijnen hebben;
  • een draagvlak kunnen creëren;
  • beschikken over een omgeving waar men kan experimenteren.

Het stimuleren van het creatieve denken

Het volgend verhaal geeft goed weer wat er nodig is om het creatieve denken te stimuleren en te verbeteren. 

De sjeik en zijn beeldschone dochter

Uit: De tweede taakdimensie (1986, Wijvekate M.L.)

  Vele jaren geleden woonde in de Arabische woestijn een sjeik die gezegend was met een beeldschone dochter. Ze had de huwbare leeftijd bereikt.

Enige kilometers verderop woonde zijn beste vriend. Hij had geen dochter, maar wel twee zoons die elkaar in leeftijd weinig ontliepen en hun hele leven samen waren opgetrokken. De families gingen vrij intensief met elkaar om en het was dan ook geen wonder dat de opbloeiende schoonheid van de dochter de twee broers niet was ontgaan. Op zekere dag vertelde de oudste broer aan de jongste dat hij smoorverliefd op het meisje was geworden en niets liever wilde dan met haar te trouwen. Helaas bleek dat de jongste broer net zo over het meisje dacht.

De broers waren erg op elkaar gesteld en wilden geen van beiden iets doen achter de rug van de ander om. Ze besloten daarom gezamenlijk naar de vader te gaan en beiden om de hand van de dochter te vragen. De vader moest dan maar beslissen.

   Zo gezegd, zo gedaan. De broers bestegen ieder hun kameel en reden naar de tent van vader en dochter. Daar aangekomen bonden zij hun kameel aan de daartoe bestemde paal en betraden zij de tent. Na de gebruikelijke koffie kwamen ze met hun verzoek. De oude sjeik kende de jongens goed en mocht ze beiden precies even graag. Hij besloot daarom aan zijn dochter te vragen wiens echtgenote zij het liefst zou zijn. Maar ook de dochter kon de keuze niet maken. De broers waren allebei even aardig en intelligent en daarbij ook nog eens even aantrekkelijk van uiterlijk. Omdat er toch een beslissing moest worden genomen, besloot de sjeik het heft zelf in handen te nemen.    

Hij nodigde de broers uit met hem mee naar buiten te gaan. De sjeik liep een eind de woestijn in, stak een stok in het zand en kwam weer terug. “Zien jullie die stok, jongens?” vroeg hij. De jongens zagen de stok waarna de sjeik zijn plan ontvouwde. Er zou een kamelenwedstrijd komen. 'Maar,' sprak de sjeik, 'de spelregels wijken af van de gebruikelijke: niet degene wiens kameel het eerst bij de stok aankomt krijgt mijn dochter, maar degene wiens kameel daar het laatst arriveert. '

Tot zover het verhaal.

Hoe pakken we deze kamelenwedstrijd nu aan?

De vraag die zich nu opdringt: wat zou u doen als u een van die broers was? Het is duidelijk dat hier enige creativiteit geboden is. We zullen zien dat twee stimulerende ideeën ons op het spoor van een goede oplossing kunnen zetten, maar dat we ook met een belemmering moeten afrekenen.

Het proces in beeld brengen

Het eerste stimulerende idee is dat van op verbetering gerichte analyse.

Men begint daarbij met het maken van een analyse van de gebruikelijke methode. In ons geval dus:

  1. naar je kameel lopen;
  2. op je kameel klimmen;
  3. zo snel mogelijk met je kameel naar de stok rijden.

Om tot een verbeterde methode te komen moet men nu voor ieder stapje nagaan of dat niet anders kan worden uitgevoerd of kan worden vervangen door een ander stapje. De filosofie daarbij is: via anders tot beter. Door het vermogen in alternatieven te denken, schept men kans op verbetering. Daarbij moet men natuurlijk het doel voor ogen houden. In ons geval zijn er eigenlijk twee doelen: de wedstrijd winnen, maar ook binnen afzienbare tijd.

De mogelijkheden in kaart brengen

Sommigen komen op het idee om de tweede stap van de analyse te veranderen door hun kameel (al of niet op bloederige wijze) buiten werking te stellen.

Dat is, afgezien van het dierenleed, geen goede oplossing omdat je kameel dan nooit meer bij de stok komt, ook niet als laatste. Weer anderen richten hun creativiteit op de derde stap en rijden zo langzaam mogelijk in de richting van de stok, maar aangezien de andere broer dat ook zal doen, komt er nooit een einde aan de wedstrijd en ook dat is in strijd met het doel. Kortom, noch het veranderen van de tweede stap, noch dat van de derde, leidt tot het gewenste resultaat. Het eigenaardige is dat heel weinig mensen waarschijnlijk op het idee komen om de eerste stap nader te onderzoeken: 'naar je kameel lopen'. Het argument is dan dat het een kamelenwedstrijd is en je dus iets met je kameel moet doen; ergens anders naar toelopen is dus zinloos.

Het is een te vroeg oordeel. Er bestaat immers nog een derde mogelijke handeling:

en dat is 'naar je broers kameel lopen' . En dan, vragen de twijfelaars zich af. Natuurlijk gewoon de volgende stappen uitvoeren: er op springen en er als de bliksem mee naar de stok in de woestijn rijden, zodat je broers kameel het eerst aankomt, en dus je eigen kameel het laatst. Als je broer net zo slim is, springt hij op jouw kameel en wordt het een gewone wedstrijd. Maar wie het eerst op het goede idee komt, heeft de grootste kans te winnen. Uiteindelijk is de doorslaggevende factor in de wedstrijd niet wie de beste ruiter is, maar wie het best en snelst creatief kan denken.

De belemmering

Waarom komen velen eigenlijk niet, of te laat, op de gedachte om op je broers kameel te klimmen?

Dat komt door een zeer vaak voorkomende belemmering: de macht der gewoonte. We zijn er zo aan gewend op onze eigen kameel te zitten, dat het moeilijk is deze gedachte van je af te schudden. Maar juist het doorbreken van gewoonten, vanzelfsprekendheden, geijkte methoden, meerderheidsvisies, aangeleerde denkpatronen, voert vaak tot essentiële verbeteringen waar niemand eerder aan dacht.

In het begin van het kamelenverhaal stelden we dat er twee stimulansen waren om ons op het goede spoor te zetten. Deze tweede stimulans is een zeer machtig wapen van de creatieve denker en komt in vele gestalten en variaties voor: het omkeerprincipe.

In zekere zin berust het bestijgen van je broers kameel in plaats van je eigen dier ook op omkeren, namelijk van de combinatie van kamelen en berijders. Maar men kan het omkeerprincipe ook toepassen op de doelstelling. In plaats van als doel te stellen dat je eigen kameel als laatste aankomt, kan je je tot doel stellen dat de kameel van de ander de eerste is. Om de vele toepassingsmogelijkheden van het omkeerprincipe te demonstreren, geven we nu een aantal voorbeelden uit een aantal uiteenlopende gebieden. In de Europese binnenvaart werd omstreeks 1960 het omkeerprincipe toegepast door duwboten in te voeren in de plaats van sleepboten. Rond dezelfde tijd kwamen in Europa de zelfbedieningswinkels in zwang, waarin de artikelen niet meer via het winkelpersoneel naar de koper werden gebracht, maar de koper naar de artikelen moest lopen om zichzelf te bedienen.

In verschillende voorbeelden kun je het omkeerprincipe toepassen:

Methoden, doeleinden, richtingen, voorschriften, instructies, berekeningen, regelmechanisme, productontwerpen, visie op een probleem, bewijzen, relaties, termen, producten, bewerkingen.

Voorbeelden van omkeringen

Het vermelden van wat wel mag in plaats van wat niet mag, wordt toegepast in de dierentuin van Basel. Daarin bevindt zich een groot, slechts door een laag hekje beschermd, grasveld met flamingo's. Er staat een bordje bij waarop men zou verwachten: 'Verboden op het gras te lopen', maar er staat 'Zutritt nur für Flamingo's' (toegang alleen voor de flamingo’s).

Een soortgelijke omkering moest worden uitgevoerd door een farmaceutische industrie. Die vervaardigde een bepaald medicijn in twee doseringen, een normale en een minder geconcentreerde. De laatste dosering was bestemd voor kinderen. Op de verpakking had men dan ook een rode opdruk met de vermelding: 'Alleen voor kinderen'. Helaas voorkwam deze waarschuwing niet dat kinderen soms per ongeluk de normale, meer geconcentreerde dosis kregen toegediend. De klachten verdwenen nadat op de normale verpakking de waarschuwing: 'Alleen voor volwassenen' werd gedrukt.

De laatste omkering had een functionele waarde, de dierentuin in Basel een psychologische. Een ander voorbeeld van het bereiken van een psychologisch voordeel door hetzelfde te zeggen in omgekeerde bewoordingen, vindt men bij betalingsregelingen. Vroeger zou men een boete op leggen als de betaling de gestelde termijn overschreed. Tegenwoordig stelt men de prijs wat hoger en geeft men een korting als op tijd wordt betaald.

Hoe kunnen we creatief denken stimuleren?

Inhoudelijk kunnen we de gedachten sturen door te proberen de zaken:

  1. om te keren;
  2. te combineren;
  3. te elimineren.

Elke verandering in een organisatie vraagt om vernieuwingsgerichte mensen, en dat geldt zelfs voor behoudende organisaties. Met deze informatie en met de gegeven voorbeelden, kun jij als innovatieve medewerker met deze methode wel wonderen verrichten! 

Maak een account aan

Het Werkxyz account geeft u de mogelijkheid om CV's of vacatures te plaatsen en indien gewenst ontvangt u onze nieuwsbrief. »

Vertel het door

Bent u tevreden over onze dienstverlening en kent u iemand die op zoek is naar een baan of kandidaat?